Στο κέντρο της Κρήτης εκεί που ο Ψηλορείτης συναντάει τον Γεροπόταμο, στο μυχό της εύφορης κοιλάδας του , χτισμένη αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 510 μέτρων βρίσκεται η φημισμένη Αξός .

Υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευση του ονόματος της. Σύμφωνα με την πρώτη, η πόλη πήρε το όνομά της από τον ιδρυτή της Όαξο, γιό του Απόλλωνα και της νύμφης Ακακαλλίδας, ενώ κατά την δεύτερη η λέξη "Αξός" ετυμολογείται από την λέξη "ἀξους" που σημαίνει κρημνούς.

Από την Αξό η θέα είναι απεριόριστη. Απέναντι της προς Βορρά υψώνονται τα Ταλλαία Όρη. Στα βορειοδυτικά το βλέμμα φθάνει μέχρι τη βόρεια ακτή έως το Ακρωτήρι στα Χανιά. Προς τα ανατολικά το μάτι συναντάει τα Ανώγεια , ενώ προς τα δυτικά ξεπροβάλλει η κορυφογραμμή του Ψηλορείτη.

Σε αυτό τον τόπο που υπήρξε σκηνικό πολλών μύθων όπως της γέννησης του Δία στη γειτονική Νίδα, των Ιδαίων Δακτύλων των Κουρητών, αλλά και του χάλκινου Τάλλου, δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε η Αρχαία Αξός (ή Όαξος) .
Ήταν μια από τις εκατό πόλεις-κράτη της αρχαίας Κρήτης που γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της από την υστερομινωική και γεωμετρική έως τη ρωμαϊκή εποχή. Σήμερα σώζονται κάποια από τα τμήματα του τείχους της αρχαίας ακρόπολης.

Η ευημερία της συνεχίστηκε και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, όταν ήταν έδρα επισκοπής , το 535 μ.Χ., πράγμα που δικαιολογεί και την παρουσία πολλών διασωζόμενων εκκλησιών, οι οποίες κάποτε έφθαναν σε αριθμό τις 46, με πιο εντυπωσιακές τον Ναό του Εσταυρωμένου και τον Άγιο Αθανάσιο Πατελάρο τον Αξικό.

Στην Αξό, εκτός από το υπέροχο φυσικό τοπίο και τη μεγάλη ιστορία που κουβαλά ο τόπος, ο επισκέπτης θα βρει πάνω από 10 πηγές με τρεχούμενο νερό όλο το χρόνο, με αυτή που δεσπόζει να βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Από τα στόματα τριών λιονταριών τρέχει δροσερό νερό το καλοκαίρι και ζεστό το χειμώνα. Σύμφωνα με την παράδοση από εκεί έπινε νερό και ο Βασιλιάς Ετέαρχος (7ος αιώνας π.Χ.) για καλή χώνεψη.

Τέλος στα όρια της επικράτειας της βρίσκονται δυο πολύ σημαντικά ιερά σπήλαια που αξίζει να επισκεφθείτε : του Ταλλαίου Ερμή κοντά στο σημερινό χωριό Μελιδόνι και βεβαίως το Ιδαίο Άντρο αφιερωμένο στον Δήνα τον Ιδατά.